Over de klaproos bestaan bijzondere verhalen

De Klaproos: klaprozen bij de spoorwegonderdoorgang in aanbouw, Leyenseweg Bilthoven

De klaproos bloeit daar waar de grond droog, zanderig en omgewoeld is, bijvoorbeeld vanwege bouwprojecten. Met zijn oneindig tere, scharlakenrode bloemblaadjes is de klaproos een echte blikvanger. Over de klaproos bestaan bijzondere verhalen.

Klaprozen*

“Klaprozen verschijnen op plaatsen waar de grond kort geleden werd omgewoeld. Vooral dan op zonnige, droge en voedselarme zandgrond kan dit mooie onkruid goed gedijen. Zo kunnen ze massaal verschijnen langs wegbermen, spoordijken, bouwterreinen, plaatsen waar wegwerkzaamheden hebben plaats gevonden.
In elke zaaddoosje zitten honderden zaadjes die zich in het rond verspreiden. Indien de zaden te diep onder de aarde geraken, kunnen deze daar nog ruim vijftig jaar kiemkrachtig blijven. Vanaf dat de zaden door omwoeling van de grond terug aan de oppervlakte komen te liggen kunnen ze dan gaan kiemen. De klaproos mag dan ook een echte pioniersplant worden genoemd die als eerste verschijnt op pas omgewoelde of vervuilde, schrale gronden waar andere planten het veel moeilijker hebben.”

“Vroeger kon men klaprozen massaal aantreffen langs korenvelden, vaak in gezelschap van o.a. korenbloemen. Tegenwoordig worden de akkers voor de klaprozen te zwaar bemest en is er ook veel meer onkruidbestrijding ten gunste van de landbouwgewassen. Zelden tref je dan ook nog een graanakker vol roodbloeiende klaprozen aan. Onze inheemse kleine papaverachtige bloeit vanaf mei tot augustus.”

Bij regenweer klapt de bloem dicht, vandaar de naam klaproos

Klaprozen verschijnen op het bouwterrein aan de Leyenseweg Bilthoven

De klaproos met zijn tere bloemblaadjes is een echte pionier

Klaprozen bij de Onderdoorgang Leyenseweg Bilthoven

De klaproos als symbool

“In de eerste wereldoorlog verschenen en bloeiden de klaprozen massaal op de door granaten omgewoelde en vervuilde akkers. De soldaten dachten dat de klaprozen tevoorschijn kwamen op de akkers waar bloed van gesneuvelde soldaten had gevloeid. Ze dachten dit omdat de klaprozen weelderig groeiden en bloeiden net op die velden waar er zich het jaar voordien een zware veldslag had voorgedaan. Tegenwoordig kennen we daarvoor een logische verklaring. Op de door de loopgraven en door bommen omgesmeten en verstoorde grond, kan het zaad van de klaproos dat al jaren in de grond ligt te wachten tot het boven wordt gewoeld, perfect gedijen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een strijdperk na enige tijd veranderde in een rode klaprozengloed.”

Gedicht

“De Canadese militaire arts Mc Crae (1872-1918) deed dienst in een militair noodhospitaal in West-Vlaanderen (1914). Hij schreef tijdens de oorlog aan de IJzer (1916) een ontroerend gedicht over de klaproos. Hij stuurde het naar het Engels maandblad ‘Punch’. In de zomer van 1915 werd hij overgeplaatst naar de medische dienst in Frankrijk, waar hij in 1918 aan de gevolgen van longontsteking en hersenvliesontsteking overleed. De klaproos werd o.a. door dat gedicht het symbool van de gesneuvelden.

In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved and were loved, and now we lie
In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.

John McCrae

Op deze manier werd het gedicht in het volledige Britse Imperium en de Verenigde Staten het herkenningsteken van opoffering en strijd voor de vrede. De klaproos groeide uit tot het wereldwijde symbool van alle gesneuvelden. Tegenwoordig zie je op bijeenkomsten rond Allerheiligen nog steeds de Engelsen met een ‘ red poppy’ in het knoopsgat.”

* De tekst is afkomstig van de volgende website: www.tuinadvies.nl en is geschreven door Kurt Vossaert, de hoofdredacteur van Tuinadvies