Dudok in Bilthoven – de wijk Bieshaar

Dudok in Bilthoven: Bieshaar

Bieshaar is een wijkje, dat maar weinig Biltenaren zullen kennen. Het ligt verborgen in de hoek die de Groenekanseweg met de Eerste Brandenburgerweg maakt. Toch is het een stedenbouwkundig juweeltje van Wederopbouwarchitectuur dat bewonderaars tot uit Japan trekt. Het complex bestaat uit 78 huizen en uit drie typen. Verder garages en schuren. Gebouwd tussen 1955 en 1966.

Dudok en Matser (*)

Dudok wierp zich na de Tweede Wereldoorlog nadrukkelijk op als stedenbouwkundige en was als zodanig jarenlang actief in verschillende steden, vooral voor Den Haag. Die activiteiten leverden grootse plannen op en grote frustratie. Want de oude bouwmeester kon slecht tegen de stroperigheid van de ambtenarij en de bemoeienis van jan en alleman met zijn visionaire plannen. Als oud-militair, met een opleiding bij de genie, was Dudok gesteld op orde en heldere hiërarchie. Dit zou mede kunnen verklaren waarom hij graag met Matser samenwerkte. Johan Matser was een van de eerste moderne projectontwikkelaars in ons land, die van grondaankoop tot sleuteloverdracht het management over een project kon voeren en dus de architect uit de wind kon houden van ambtenarij en bezwaar makende burgers.

Plan Bieshaar

Plan Bieshaar was door Matser in samenwerking met de gemeente opgezet volgens de idealen over (volks) woningbouw die al vóór de Tweede Wereldoorlog in architectenkringen waren geformuleerd. In plaats van de traditionele gesloten woonblokken met etagewoningen zien we een open bebouwing met een kleine 80 eengezinswoningen in stroken, optimaal op de zon gelegen en gesitueerd aan informele, collectieve, groene ruimten met speelweiden en bloemperken. Twee stroken met woningwetwoningen (ontworpen door architect J.F.M. van Klooster), een school en wat later ook een kerk completeerden het vriendelijke wijkje.

Klein maar fijn

De woningen waren klein, maar zeer praktisch ingericht, met de keuken aan de voorzijde en de berging aan de voorkant uitgebouwd. De schouwen en vensterbanken waren van travertijnmarmer, er was een ligbad in de badkamer en in de keuken zelfs een ingebouwde koelkast, hypermodern in die tijd. Elke woningeenheid had zijn eigen kleurstelling in bordeauxrood, strogeel en blauw, waarbij de garagedeuren in een patroon van witte en kleurige blokken waren geschilderd. Het waren ideale huizen voor middenstanders met een of twee jonge kinderen, die in de wijk zonder doorgaande wegen volop veilige speelruimte hadden.

Dudok in Bilthoven: Bieshaar

Dudok in Bilthoven: Bieshaar

Plan Bieshaar aan de Groenekanseweg

In plaats van het oorspronkelijk – in 1954 – geplande flatgebouw met 24 etagewoningen is er een complex gekomen dat bestaat uit een vierkant blok met negen flats op de as van de Hessenweg, geflankeerd door negen eengezinswoningen met driehoekige topgevels. Het geheel roept enigszins de reminiscentie op aan de oude villa Meijenhagen, met zijn donjonachtige vierkante bouwblok, geflankeerd door een rechthoekig bouwdeel met schuin afgekante dakkanten.

Het ontwerp uit 1961 is uiterst modern. Het luidt, na de jaren waarin de Biltenaren met de naweeën van de Tweede Wereldoorlog te kampen hadden, een nieuw tijdperk in. Niet beter kon het einde van de Wederopbouw gesymboliseerd worden dan met dit ultramoderne woonblok met comfortabele flats en ruime drive-in- woningen met drie woonlagen die door een luxe mahoniehouten spiltrap verbonden zijn. De oude bouwmeester had inmiddels het stokje aan Robert Magnée overgedragen. Al vanaf het begin van de activiteiten in De Bilt stond hij Dudok terzijde, maar voor het eerst treedt Dudoks assistent met dit project nu ook als ontwerper naar voren.

Dudok in Bilthoven: Deze woningen zijn ontworpen door Robert Magnée, Dudoks assistent

(*) De tekst bij deze foto’s is ontleend aan het artikel Dudok in De Bilt van Dr. C.W.M. Hazelzet.

Meer weten?

Klik HIER om het hele artikel over Dudok in De Bilt te lezen.