Oostbroek: bakermat van De Bilt

Mathildebrug

De geschiedenis van landgoed Oostbroek begint in het jaar 1122 als Bisschop Godebald de Kromme Rijn laat afdammen bij Wijk bij Duurstede. Hierdoor kan de waterafvoer beter worden gereguleerd en kan het gebied ontgonnen worden. Op de plek waar nu Oostbroek ligt, sticht de Bisschop de Benedictijner abdij Sint Laurens. Vanuit hier stuurt hij de ontginningen aan. Door de ontginningen vanuit de abdij staat Oostbroek aan de wieg van het dorp De Bilt.

Mathildebrug (*)

Op 14 mei 1122 schonk keizerin Mathilde “het gehele moeras Oostbroek en het aangrenzende land, dat in de volkstaal ‘vene’ wordt genoemd, met de tijns, de tienden, en de rechtsmacht, in eeuwig bezit” aan een prille gemeenschap van monniken. Deze schenking is daarmee het begin van de Benedictijnerabdij van Sint laurens. De kenmerkende trapeziumvormige begrenzing van landgoed Oostbroek dateert uit deze tijd. De Mathildebrug (zie hoofdfoto) ligt in een nat broekbos waar in de vorige eeuw restanten van een knuppelpad uit de tijd van de monniken zijn gevonden.

Het landhuis

Het landhuis is rond 1887 ontworpen door I.H.J. van Lunteren. In het huis is het kantoor van Utrechts Landschap gevestigd. De vergaderkamers op de begane grond worden verhuurd.

In het hoofdgebouw is het kantoor van Utrechts Landschap gevestigd

Meander

Utrechts Landschap heeft in 1992 een oude loop van de Kromme Rijn uitgegraven. Deze meander heeft tegenwoordig een rijk onderwaterleven met diverse vissen, kikkers en salamanders. De oevers zijn begroeid met gele lis en koninginnekruid. Er broeden dodaars en ’s winters laat de roerdomp zich soms zien.

Op het landgoed is een oude loop van de Kromme Rijn uitgegraven

Folly

Het Godebaldprieel is een eigentijdse folly, een fantasiegebouw dat verwijst naar de rol die bisschop Godebald speelde in het ontstaan van Oostbroek.

Eigentijdse folly

Fruitschuur

Koetshuis

In de Oranjerie is nu een winkeltje gevestigd

De eigentijdse kruidentuin op dezelfde plek als waar vroeger de kloostertuin lag

Hoge bomen

Op landgoed Oostbroek groeien veel bomen die hoger zijn dan dertig meter. Dat is bijzonder. De meeste bossen in Nederland staan op arme gronden, waardoor de bomen minder hoog worden. Op Oostbroek is de grond rijker, waardoor de bomen torenhoog boven ons uitsteken. Op Oostbroek staat zelfs de hoogste es van Nederland. Hij is bijna 40 meter hoog.

Hoofdgebouw achterzijde

In 1580 komt een einde aan het bestaan van de abdij. Na de Reformatie worden de bezittingen van de abdij verkocht en transformeert Oostbroek naar een buitenplaats. Door de ontginningen vanuit de abdij staat Oostbroek aan de wieg van het dorp De Bilt. Toen eind jaren 70 van de vorige eeuw Oostbroek door de aanleg van de A28 fysiek gescheiden werd van De Bilt dreigde het gebied van Oostbroek aan de gemeente Zeist toegewezen te worden. Door alert optreden van de gemeenteraad van De Bilt werd deze historische vergissing voorkomen.

Meer weten over Oostbroek?

Op de website van Utrechts Landschap is meer informatie te vinden over het Landgoed.

(*) De tekst bij deze fotoreportage is ontleend aan de informatieborden op Landgoed Oostbroek.